از دیرباز مردم می‌پنداشتند که بازی کاری بیهوده است. ولی امروز یقینا یکی از نیازهای مهم کودک بازی و اسباب‌بازی است. این نیاز در حیطه تقویت و فراگیری تعاملات اجتماعی، اعتماد به نفس، هوش و خلاقیت و تخلیه انرژی زائد، نمود بیشتری پیدا می‌کند. در حقیقت کودک از طریق بازی آموزش می‌بیند. او از این طریق موارد تازه‌ای را کشف می‌کند و به حقیقت پی می‌برد. همچنین رفتار بزرگترها را تقلید می‌کند، دنیای اطراف خود را می‌شناسد و به کارها نظم می‌دهد.
کودکان ضمن بازی تجارب زیادی به دست می‌آورند و متوجه بسیاری از مسائل و پدیده‌های طبیعی می‌شوند. آن‌ها با عهده‌دار شدن نقش‌های مثالی در بازی‌ها، خود را برای ایفای هرچه بهتر نقش‌های واقعی در اجتماع آماده می‌کنند.
بازی نیز مانند سایر پدیده‌ها ابعاد و جنبه‌های وسیعی را در بر می‌‌گیرد. گوناگونیِ ابعاد سبب شده تا تعاریف گوناگونی از بازی ارائه شود و با توجه به جنبه‌های وسیع نهفته در بازی، مفهوم و تعریف ساده‌ای از این موضوع در اختیار نیست. ساده‌ترین تعریف از بازی در فرهنگ ویلیام وبستر ارائه شده است. ویلیام وبستر بازی را به معنای حرکت، جنبش، فعالیت یا تمرین برای سرگرمی توصیف کرده است.
انسان از نظر زیستی نیاز به جنبش و حرکت دارد و بازی بخش مهم این جنبش و حرکت است. همچنین انسان برای رشد ذهنی و اجتماعی خود نیاز به تفکر دارد و بازی خمیر مایه تفکر است.
اهمیت و نقش بازی درمانی در تربیت کودک
بازی یکی از نیازهای طبیعی و اساسی کودک است که بی‌توجهی به آن خسارت روحی روانی بسیاری را برای کودک به بار خواهد آورد. کودک با تغذیه‌ی خوب، انرژی فراوانی به دست می‌آورد که باید به گونه ای آن را مصرف کند. مصرف این انرژی در کودک جز از راه بازی میسر نیست. از طرفی عدم انجام بازی کودک را دچار بیماری‌های گوناگون روحی، روانی و جسمی خواهد کرد.
بازی در بخش‌های مختلف شخصیت کودکان تاثیر فراوانی دارد که هر کدام از این بخش‌ها خود می‌تواند تاثیر شگرفی در روحیات کودکان داشته باشد. بازی به رشد جسمانی، عقلانی، اعتماد به نفس، عواطف، اجتماعی، شخصیت، استقلال فردی، ذهنی، هوشی و همچنین بهداشت روانی کودک کمک شایان و قابل توجهی می‌کند. عواملی مانند جنسیت، هوش، سن و محیط عوامل موثری هستند که در بازی و بازی درمانی تاثیرگذارند.
وظیفه والدین در ایجاد زمینه مناسب هدایت و کنترل بازی و ایجاد انگیزه در کودک برای تمرین مهارت‌های جدید بسیار مهم و اساسی است. والدین همانطور که به مواد غذایی کودک دقت و وسواس به خرج می‌دهند، باید به غذای روحی و روانی کودک مانند اسباب بازی، برنامه‌های تلویزیون، فیلم، نوار و کتاب آن‌ها نیز توجه کنند. متاسفانه بیشتر اولیا و مربیان بازی کودک را نوعی اتلاف وقت به شمار می‌آورند. به همین دلیل تلاش می‌کنند کودک هر چه زودتر بازی کردن را رها و به کارهای مهم‌تری روی آورد.
نکاتی که والدین و مربیان باید در هنگام بازی با کودک رعایت کنند
والدین باید در هنگام بازی تمام وجود خود را در اختیار کودک قرار دهند.
اگر هنگام بازی کودک دچار اشتباهی شد و یا قوانین را رعایت نکرد، به جای سرزنش به صورت اصولی به او آموزش دهند.
اسباب‌بازی عامل رشد ذهنی و خلاقیت کودک است اما نقش والدین را در این میان از اسباب‌بازی مهم‌تر است.
بازی و بازی درمانی به کودک این امکان را می‌دهد تا درست و اصولی رشد کرده و تقویت شود. نقش بازی درمانی در آینده کودکان غیر قابل چشم پوشی است.
کلینیک روان‌شناسس صدفی سعی دارد تا با کمک شما والدین گرامی و به کارگیری متخصصین زبده، یاری دهنده و حمایتگر کودکان شما باشد و این مسیر را برای شما و فرزندانتان به مراتب آسان‌تر و هموارتر گرداند.
برای دریافت اطلاعات بیشتر به بخش مشاوره کودکان مراجعه کنید.
منابع:
تربیت و بازسازی کودکان (دکترعلی قائمی)
روان‌شناسی بازی (دکتر محمد علی احمدوند)
رشد و تکامل (الیزابت هارلوک)
